Eerste hapjes voor je baby. Begin je bij 4 óf 6 maanden?

Is je baby tussen de 4 en 6 maanden en wil je beginnen met zijn of haar eerste hapje? Op internet lees je misschien tegenstrijdige berichten over wanneer de tijd rijp is om te starten met vaste voeding. In dit artikel leg ik je uit hoe jij kunt bepalen wanneer jouw kindje klaar is voor een eerste hapje.

Eetsignalen bij baby's tussen de 4 en 6 maanden

Allereerst is het belangrijk om op signalen te letten die een kind laat zien. Is je kind geïnteresseerd in wat jij eet? Volgt hij het eten met zijn ogen, reikt hij naar voren en wil hij eten pakken? Of maakt hij zelfs smakgeluidjes bij het zien van eten? Dit kunnen allemaal signalen zijn dat je kind toe is aan vaste voeding. Meestal ontstaan deze eetsignalen bij baby’s tussen de 4 en 6 maanden, maar hierin kan onderling verschil zitten, ieder kind volgt namelijk zijn eigen ontwikkeling. Het ene kind is al met 4 maanden enthousiast terwijl het andere kind pas tegen de 6 maanden naar ander voedsel verlangt dan melk. De periode tussen 4 en 6 maanden zijn bedoeld om je kind te laten wennen aan ander voedsel dan melk. Ze worden ook wel wenhapjes genoemd, want in deze periode is melk nog steeds het belangrijkste voedsel voor je kind.

De WHO (World Health Organisation) adviseert tot 6 maanden uitsluitend borstvoeding te geven. In Nederland wordt geadviseerd om tussen de 4 en 6 maanden te beginnen met vast voedsel. In Frankrijk is de aanbeveling vanaf 4 maanden, dit kan dus ook nog eens per land verschillen. Al deze aanbevelingen en tegenstrijdigheden in adviezen kunnen verwarrend zijn voor ouders. Mijn advies, kijk naar de signalen van je kind. Maakt je kind smakgeluidjes, toont het interesse in jouw eten, volgt het eten met zijn ogen? Begin dan rustig aan met wenhapjes, idealiter ergens tussen de 4 en 6 maanden.

Eerste hapjes voor je baby

Ik kan het niet vaak genoeg zeggen, maar het ligt zo voor de hand om te beginnen met fruit. Dit zijn zoete smaken en juist deze smaken worden makkelijk geaccepteerd bij baby’s. Begin liever met zachte groentesmaken zoals sperziebonen of bloemkool. Uit onderzoek weten we dat kinderen tot 1,5 - 2 jaar juist openstaan voor allerlei smaken, dus ik zou zeggen maak daar gebruik van. Dit is het moment om ze kennis te laten maken met een variëteit aan groenten. Vergeet daarbij niet dat je kind ongeveer 10x blootgesteld moet worden aan een nieuwe smaak om deze te kunnen leren waarderen.

Kwaliteit boven kwantiteit en de verrassende rol van groente

Vragen die ik veel op mijn inloopspreekuur krijg, gaan over de hoeveelheid die je aanbiedt. Wat is een normale hoeveelheid om te eten voor een baby? In deze eerste periode gaat het nog niet zozeer om de hoeveelheid die ze eten maar vooral om het laten kennismaken met vast voedsel, kwaliteit boven kwantiteit. Beschouw de periode tussen 4 en 6 maanden als een overgangsfase waarin je je kind laat wennen aan vast voedsel. Vergeet niet dat je baby hiervoor lekker warme melk kon wegklokken, dit is even iets anders dan vast voedsel verwerken. Een ander slik- en kauwproces komt hier om de hoek kijken. Dit is allemaal nieuw voor je kind dus gun hem wat tijd om hieraan te wennen.

Tussen 4 en 6 maanden gaat het alleen om het wennen aan vast voedsel en is de hoeveelheid nog niet zo relevant. Melk blijft het belangrijkste voedingsmiddel voor je baby. Wist je dat starten met groente een stimulerende werking heeft op de hoeveelheid groenteconsumptie? We weten o.a. uit studies van de Wageningen universiteit dat baby’s gemiddeld zo'n 25 gram groente eten als ze starten met vaste hapjes. Interessant hierbij was, dat baby’s die eerst uitsluitend de eerste 19 dagen met groente gevoed werden meer groente consumeerden dan baby’s die alleen fruit of een combinatie van fruit en groente aangeboden kregen in deze periode. De gemiddelde groenteconsumptie in de groentegroep steeg naar gemiddeld 50 gram, dus 2x zoveel als bij aanvang. Baby’s die in de fruitgroep zaten consumeerden na 19 dagen gemiddeld 25 gram groente. Dit is dezelfde hoeveelheid als waarmee de groentegroep startte maar ook dus de eerste keer dat deze baby’s in aanraking kwamen met een groente! Het heeft dus wel degelijk effect om groente aan te bieden.

Hoeveel is 50 gram?

Om je een indruk te geven, 50 gram groente staat ongeveer gelijk aan een opscheplepel. Vergeet niet dat dit gemiddelde waarden zijn en dat hier sprake is van een grote variatie tussen de baby’s onderling. Dat wil zeggen dat het ene kind dus praktisch niets kan eten terwijl een andere baby meer dan 50 gram eet. Kortom hier zien we ook weer dat het ene kind het andere niet is en dat iedere baby zijn eigen ontwikkeling doorloopt. Om een vergelijking te maken: een potje babyvoeding (groentesmaak) bevat 125 gram groentepuree. Dit lijkt misschien veel maar rond een half jaar kan je baby dit gemakkelijk eten.

Eetsignalen om op te letten bij je kind

Nou daar zit je kindje in een stoel klaar voor zijn eerste hapje, spannend voor hem maar ook voor jou. Waarschijnlijk wil je van dit bijzondere moment een video maken of het vastleggen met een foto. Maar vergeet niet te kijken naar je kind. Hij of zij geeft namelijk verschillende signalen af tijdens het eten. Bijvoorbeeld als ze trek hebben, meer willen eten of genoeg hebben gehad.

Als je kind trek heeft zal hij de volgende signalen laten zien: zuigende geluiden maken, smakken met de lippen, hand in mond en erop zuigen, armen naar jou uitstrekken, reiken naar voedsel, jengelen/huilen, extra beweeglijk zijn.

Als je kind meer wil eten zal hij de volgende signalen laten zien: mond richting voedsel brengen, naar je toe buigen, mond open als de lepel eraan komt, niet afgeleid zijn door de omgeving, maar focus op het eten, bewegelijk zijn zoals trappelen met beentjes of fladderen met de armpjes.

Als je kind genoeg heeft gehad zal hij de volgende signalen laten zien: mond sluiten of stijf dicht klemmen, hoofd afwenden, hand uitsteken om de lepel af te wenden, terugtrekken in reactie op de lepel, minder actief, slaperig worden, meer aandacht voor de omgeving i.p.v. aandacht voor het eten, strekken/bollen van de rug (verzetten), jengelen/huilen.

Dit zijn nogal wat signalen hé? Toch kan het je helpen om hiervan bewust te zijn. Uit ervaring en onderzoek weten we dat de meeste signalen automatisch worden geïnterpreteerd door ouders. Vaak helpt het wel om je op weg te helpen en je een stukje zekerheid te geven. En vergeet vooral niet dat dit voor ieder kind kan verschillen, maar dat dit ook kan verschillen per dag, per voeding, eetmoment of soort smaak. Het is een kwestie van uitproberen en ervaren en bedenk dat het vooral om de kwaliteit gaat en niet om de hoeveelheid, dat is een hele geruststelling.